Rai-fort-fèr
Lepidium latifolium
Brassicaceae Cruciferae
Àutri noum : Rai-fort-sóuvage, Couis.
Noms en français : Grande Passerage, Passerage à larges feuilles.
Descripcioun :Grando planto (fin qu'un mètre), quàsi sènso péu e claro, que trachis dins li relarg umide proche de la coustiero. En deforo es uno planto proun raro. Se recounèis à si lòngui fueio entiero e dentado e à sis enflourejado forço ramificado emé de pichòti flour.
Usanço :Lou rai-fort-fèr èro cultiva à passa tèms coume liéume. Se manjon li racino e li fueio (en ensalado, li fueio soun cousènto). Li grano servien coume uno meno de pèbre.
Port : Grando erbo
Taio : 0,5 à 1(1,2) m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Lepidium
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto de coustiero
Liò : Ribiero
- Palun
- Prado umido
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Lepidium latifolium L., 1753
Ourmèu
Ulmus minor
Ulmaceae
Àutri noum : Ourme, Óume.
Noms en français : Ormeau, Orme champêtre.
Descripcioun :L'ourmèu, vo l'ourme en mountagno mounte èi pu grand, se recounèis à si fueio pas simetrico à la baso e à si fru.
Usanço :"Se fahié la ramo à l'autouno [...] avans que la fueio toumbe, quand èro enca vèrdo quoi [...] se coupaves tròu tard, toumbavon tout [...] au mes d'óutobre. Fahian de fais abouminable [...] après lei dounavian ei cabro coumo'cò, ou bèn li òu espoursaves [...] ei lapin atou, quand aviés pas tròu de fen, e bè dounaves un pòu de ramo [...] e fahié de bouon la. [...] Pèr aquelo ramo, ce que fahien tèms passa, pèr garda quaucarèn ! N'en nourrissien lei bèsti tout l'ivèr [...] L'ourme es bouon, oui pasqué tèn bèn la fueio. Castelano (04) (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). En Alouos se fasié d'"òri d'ourme" emé li galo pèr brula dins "lou calen o lou lanternoun".
Port : Aubre
Taio : 1 à 20 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Ulmus
Famiho : Ulmaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 1 à 2 mm
Flourido :
Ivèr
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 1700 m
Aparado : Noun
Febrié à mars
Liò : Ribiero
- Baragno
- Ermas
- Bartas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éuroupenco-Caucasiano
Ref. sc. : Ulmus minor Mill., 1768